Regresy snu

Dynamiczny rozwój dziecko powoduje regularnie pojawiające się regresy snu. Regres snu to przejściowe pogorszenie się snu związane z głównie z pokonywaniem przez dziecko kolejnych etapów rozwoju w czterech głównych sferach: rozwoju fizycznego, poznawczego, emocjonalnego oraz społecznego. Regresy snu mogą wiązać się także z ważnymi zmianami w jego życiu oraz z gorszym samopoczuciem, jakie przynosi choroba.

W pierwszym roku życia regresy snu często łączą się ze skokami rozwojowymi przynoszącymi np. nowe umiejętności ruchowe. W drugim i trzecim roku życia przyczyną regresów są bardziej subtelne zmiany np. wzrost komunikacji werbalnej, potrzeba samodzielności, wzrost znaczenia sfery społecznej w życiu starszaka czy rozwój wyobraźni. Każda zmiana rozwojowa przynosi w życiu dziecka fazę dezorganizacji i nierównowagi.

Definicję skoku rozwojowego sformułował jako pierwszy Frans Plooij. To czas bardzo dynamicznego mózgu. Skoki rozwojowe u niemowląt uznawane są za przejaw dojrzewania prawidłowo rozwijającego się układu nerwowego.

O ile łatwo jest znaleźć przyczynę „zarywanych nocy” u maluszka w stawianych po raz pierwszy samodzielnie kroczkach, o tyle trudniej, jeśli kryzys pojawia się u starszaczka, w momencie życia dziecka, w którym niemalże każdy dzień przynosi coś nowego: znacznie poszerza się słownictwo, nawet o 10 słówek dziennie, rośnie chęć podejmowania własnych decyzji (a przy naszym sprzeciwie – wzrasta też intensywność protestu i złości dziecka, oraz wytrwałość w ich okazywaniu), nasila się potrzeba samodzielnego poznawania świata i własnych możliwości, przez co często w tym okresie dziecko przeżywa również okresy nasilonego lęku separacyjnego. Wciąż pojawiają się nowe ząbki (tym razem trzonowe). Dziecko zaczyna rozumieć, jakim zachowaniem może wywołać uśmiech na twarzy rodziców i coraz lepiej wie, co zrobić, aby osiągnąć ważny dla siebie cel. Najczęściej korzysta przy tym z mało przyjemnych dla nas, rodziców, rozwiązań, ale jakże skutecznych: pojawia się krzyk, płacz, bicie, gryzienie, plucie, a nawet teatralne rzucanie się na podłogę… ile dwulatków, tyle strategii!

Nie możemy mieć o to pretensji do starszaka: jego życiową misją jest poznawanie świata, a najskuteczniejszą metodą – próby przekraczanie granic. Pamiętajcie, że jeżeli wyznaczone przez Was granice będą niezmienne, czyli dziecko zawsze odnajdywać je będzie w tym samym miejscu, nawet jeśli jego reakcja na ten fakt będzie pełna niezadowolenia i złości, tak naprawdę przyniesie mu to uczucie ulgi i wzmocni jego poczucie bezpieczeństwa. Niezależność dla dziecka w tym wieku jest ważna, wspaniała, ale też… przerażająca.

GŁÓWNE REGRESY SNU I ICH PRZYCZYNY

4. MIESIĄC

• Koniec tzw. IV trymestru – w 4. miesiącu życia rośnie świadomość dziecka i rosną także jego wymagania; kończy się pierwszy "noworodkowy" etap życia
• "Senna rewolucja" oznaczająca zmianę struktury snu na nową - trudniejszą, przypominającą sen osoby dorosłej, z wyraźnie wydzielonymi cyklami snu

Szczegółowe zalecenia na "senne wyzwania" u dzieci w wieku 0-4 miesiące znajdziecie TUTAJ.

5-6. MIESIĄC

• Skok rozwojowy (18.-20. tydzień życia, następnie 22.-26. tydzień życia)
• Rozumienie „stałości obiektu” (dziecko zaczyna rozumieć, że rzeczy, które znikają z jego pola widzenia, wciąż istnieją) i pierwsze oznaki lęku separacyjnego
• Ważne zmiany w życiu dziecka: rozszerzanie diety i pierwsze ząbkiNowe umiejętności motoryczne: przekręcanie się na brzuszek przy zasypianiu i podczas snu, pełzanie po łóżeczku

Szczegółowe zalecenia na "senne wyzwania" u dzieci w wieku 5-8 miesięcy znajdziecie TUTAJ.

8-9-10. MIESIĄC

• Ogromny skok rozwojowy (36.-46. tydzień życia)
• Okres nasilonego lęku separacyjnego w okolicy 9. miesiąca życia
• Intensywne ząbkowanie
• Nowe umiejętności motoryczne: raczkowanie, siadanie, podciąganie się na nóżki (również w łóżeczku – przy zasypaniu i w nocy), pierwsze kroczki z podporem
• Między 10. i 12.mż „strajk drzemkowy” – jedna drzemka, zazwyczaj druga, może zanikać na 1-3 dni (nie oznacza to gotowości na plan dnia z jedną drzemką!)

Szczegółowe zalecenia na "senne wyzwania" u dzieci w wieku 9-14 miesięcy znajdziecie TUTAJ.

12-13. MIESIĄC

• Powrót lęku separacyjnego, zwłaszcza jeśli maluszek rozpoczyna przygodę ze żłobkiem
• Nowe umiejętności motoryczne (stawianie pierwszych samodzielnych kroczków)
• Nowe ząbki (bolesne trójki!)
• Przechodzenie na jedną drzemkę (tymczasowe rozregulowanie pór snu)

Szczegółowe zalecenia na "senne wyzwania" u dzieci w wieku 9-14 miesięcy znajdziecie TUTAJ.

18. MIESIĄC

• Powrót lęku separacyjnego
• Rosnąca potrzeba autonomii i kontroli, poznawanie świata poprzez testowanie granic i zasad ustalanych przez rodziców – te zmiany zauważycie już po 15.mż, podobnie jak zachowanie impulsywne/zmienność nastroju (wszystko musi się dziać tu i teraz i odpowiadać oczekiwaniom dziecka)
• Dynamiczny rozwój komunikacji werbalnej (budowanie swoje „słownika wewnętrznego”), z której dziecko nie jest jednak w stanie korzystać, co staje się źródłem frustracji
• U niektórych dzieci – umiejętność samodzielnego w wychodzenia z łóżeczka

Szczegółowe zalecenia na "senne wyzwania" u dzieci w wieku 15-36 miesięcy znajdziecie TUTAJ.

2 LATA

• Rośnie komunikacja werbalna, dziecko „rozgaduje się” (a to pomaga unikać trudnych sytuacji i przynosi więcej spokoju w życiu rodzinnym)
• Wciąż rośnie potrzeba samodzielności, ale w tym momencie życiu dziecka nie zakłóca tak bardzo życia rodzinnego
• Kolejny „strajk drzemkowy” – drzemka może zanikać na kilka dni, a nawet na tydzień! (ale powróci)
• Ważne zmiany w życiu dziecka: odpieluszkowanie (na dzień) oraz rezygnacja ze smoczka (zalecam odczekać aż do ukończenia 2 lat i 2-3 miesięcy)

Szczegółowe zalecenia na "senne wyzwania" u dzieci w wieku 15-36 miesięcy znajdziecie TUTAJ.

2,5 ROKU

• Apogeum „buntu dwulatka”, stan krańcowej nierównowagi (dziecko przejawia skrajny upór i niemożność ustąpienia, dostosowania się, gwałtownie reaguje na odmowę rodziców)
• Ucieczki z łóżeczka przy zasypianiu i nocne wędrówki do sypialni rodziców
• Często rozpoczęcie edukacji przedszkolnej (sfera społeczna w życiu dziecka staje się ważna, ale również przynosi wiele stresu – mogą pojawić się koszmary senne)
• U niektórych dzieci pierwsze oznaki gotowości na rezygnację z ostatniej drzemki (większość dzieci jest gotowa na tę zmianę po 3. urodzinach)

Szczegółowe zalecenia na "senne wyzwania" u dzieci w wieku 15-36 miesięcy znajdziecie TUTAJ.

TYPOWE OZNAKI REGRESU SNU

• Trudność z wyciszeniem się przed snem, dłuższy czas latencji snu, czyli czas potrzebny na zaśnięcie, płacz i protest mimo widocznego zmęczenia – wieczorem i na drzemki. U dzieci po 9.mż zasypianie na drzemki w okresie regresu przebiegającego z nasilonym lękiem separacyjnym może stać się łatwiejsze niż zasypianie wieczorem! To dlatego, że już starsze niemowlaczki zaczynają rozumieć noc jako dłuższe rozstanie z rodzicami… zasypianie na drzemki ułatwia też większe zmęczenie po gorzej przespanych nocach!
• Częstsze pobudki w nocy, zazwyczaj co 1,5-2 godziny; problem nasila się w drugiej części nocy
• Problem z powrotem do snu w nocy mimo starań rodziców – maluszek często wymaga obecności rodziców aż do pełnego zaśnięcia
• Niechęć do zasypiania w łóżeczku
• Krótkie drzemki
• W ciągu dnia – większa marudność, zwiększona potrzeba bliskości, gorszy apetyt w ciągu dnia, który u młodszych dzieci (w pierwszym roku życia) niekiedy dodatkowe karmienie w nocy – zazwyczaj nad ranem, w trudnej końcówki nocy