Sekrety dobrego snu maluszka

Przewodnik dla rodziców małych "nieśpioszków"

WIECZORNY FALSTART, czyli pobudka krótko po zaśnięciu na noc (w pierwszej godzinie od zaśnięcia)

Wieczorny falstart oznacza pobudkę dziecka w pierwszej godzinie od zaśnięcia na noc. Wieczorem wszystko wygląda dobrze – maluszek bez większych trudności zasypia. Ale przed upływem godziny – czasem po 20, a czasem po 40 minutach – budzi się z głośnym płaczem. Dlaczego tak się dzieje?

Czym jest zjawisko WIECZORNEGO FALSTARTU?

Na sen nocny dziecka oddziałują dwie siły: homeostatyczna presja snu (zmęczenie) oraz zegar wewnętrzny (rytm okołodobowy). Kiedy równowaga pomiędzy tymi siłami zostaje zachwiana – pojawia się dziwna pobudka maluszka w pierwszej godzinie od zaśnięcia (często towarzyszą jej także dłuższe wybudzenia dziecka w drugiej części nocy).

Jakie są najczęstsze przyczyny wieczornego falstartu?

Wiek dziecka

U dzieci przed ukończeniem 4. miesiąca życia rytm okołodobowy nie jest jeszcze w pełni ukształtowany, nie zawsze uda się połączyć pracę zegara wewnętrznego z optymalnym zmęczeniem.

W pierwszych 3 miesiącach życia typowa jest późniejsza pora zasypiania na noc (po godzinie 20:00), ale po 3. miesiącu zachodzi ogromna zmiana zmiana, która początkowo może powodować wieczorny falstart. Utrwala się wczesna pora porannej pobudki (6:00-7:00), która przynosi potrzebę coraz wcześniejszej pory zasypiania na noc - zapotrzebowanie na sen nocny wzrasta do około 12 godzin. Organizm maluszka potrzebuje czasu, zazwyczaj około tygodnia, aby połączyć pierwszy cykl snu nocnego z kolejnym i nie traktować odłożenia na noc o wcześniejszej (właściwej) porze jako kolejnej drzemki.

Pomocne rozwiązania:

Wieczorny falstart u maluszków przez 6. miesiącem życia powinien ustąpić samoistnie wraz z dojrzewaniem snu. Jeśli jednak tak się nie dzieje lub Wasz maluszek jest młodszy, kiedy usłyszycie, że obudził się w pierwszej godzinie od zaśnięcia - od razu pomóżcie mu powrócić do snu. Najlepiej sprawdza się przy tym kołysanie na rękach przez tatę (nie ma potrzeby ponownego karmienia - dzieciątko zostało nakarmione przed snem i to nie głód jest przyczyną tej pobudki). Nawet, jeżeli na powrót do snu dziecko potrzebuje więcej czasu, nie wychodźcie już z ciemnej, spokojnej sypialni - tylko pozostając w niej pomożecie mu przejść na właściwy rytm snu i czuwania z wczesną porą snu nocnego, której potrzebuje już po 3-4. miesiącu życia.

O właściwych do wieku maluszka planach dnia piszę TUTAJ, a materiały do pobrania z planem dnia i porami karmień/posiłków znajdziecie TUTAJ.

Przemęczenie przed snem nocnym

Przemęczenie dziecka przed nocą oznacza zbyt  małą ilość snu zebraną w ciągu dnia na drzemkach i/lub zbyt długi ostatni czas aktywności.

Przemęczenie przynosi produkcję hormonów stresu: kortyzolu i adrenaliny, przez co negatywnie oddziałuje na biologiczne procesy przygotowujące organizm dziecka na sen. Maluszek zaśnie, ale trudno będzie mu płynnie przejść w kolejne stadia snu głębokiego (nREM).

Pomocne rozwiązania:

Lepiej zapobiegać! Zatem od samego rana dbajcie o właściwy plan dnia Waszego dziecka. Nie zdawajcie się wyłącznie na oznaki zmęczenia - po 4. miesiącu życia rzadko który maluszek dobrze sygnalizuje swoją gotowość na sen. Zdecydowanie lepiej jest zwracać uwagę na zalecane czasy aktywności i pory drzemek. Ważna jest także ilość snu w ciągu dnia.

O właściwych do wieku dziecka planach dnia piszę TUTAJ, a materiały do pobrania z planem dnia i porami karmień/posiłków znajdziecie TUTAJ. Pomocne informacje o drzemkach oraz o tym, w jaki sposób pomóc dziecku dobrze jest przesypiać, znajdziecie TUTAJ.

Jeżeli Wasze dziecko doświadcza "wieczornego falstartu" mimo wprowadzenia zalecanego planu dnia - nie zniechęcajcie się! Wieczorne pobudki zanikną z czasem, nadal wspierajcie je reagując szybki o przywracając sen najlepiej z kołysaniem na rękach (przez tatę). Jeśli dziecko potrafi już zasypiać w łóżeczku, starajcie się przywrócić mu sen bez wyjmowania z niego - na kołysanie np. za pieluszkę przeznaczcie minimum 10-20 sekund (możecie przy tym szuszać do uszka). Każda znaczna zmiana wokół maluszka, który zasnął już na noc, może powodować kolejne pobudki. Jeżeli podejrzewacie, że przyczyną pobudki jest wypadający smoczek - zerknijcie koniecznie na materiały dostępne TUTAJ.

Zbyt małe zmęczenie przed snem nocnym

Zbyt małe zmęczenie przed snem nocnym oznacza, że maluszek zasypiając na noc korzysta głównie z pracy zegara wewnętrznego: w momencie zasypiania nie odczuwa właściwej presji snu (zmęczenia). Presja snu pomaga nam utrzymać sen, więc kiedy jej brakuje, może pojawić się szybka pobudka po zaśnięciu na noc (albo zbyt szybka pobudka z drzemki – to ten sam mechanizm).

Jeżeli ostatni czas aktywności u Waszego maluszka jest właściwy, koniecznie zwróćcie uwagę na zachowanie dziecka podczas wieczornego karmienia: zbyt duże wyciszanie się (przymykanie oczek, wyraźny relaks) „zabiera” maluszkowi właściwe zmęczenie i utrudnia zarówno zasypianie, jaki i pozostawanie we śnie w nocy. Warto przenieść ostatnie karmienie jeszcze przed pielęgnację wieczorną w łazience!

Pomocne rozwiązania:

Tak, jak powyżej - zwróćcie uwagę na właściwy plan dnia. Możecie także skorzystać ze sprawdzonych schematów wieczornych czynności, w których ostatnie karmienie/kolacja będą wspierać dobry sen dziecka. Schematy dostępne są TUTAJ.

W przypadku pobudki w pierwszej godzinie od zaśnięcia, od razu zareagujcie i pomóżcie Waszemu maluszkowi powrócić do snu (jw. - najlepiej unikając dodatkowego karmienia).

Zbyt późna pora porannej pobudki

Większość dzieci w wieku 4-24 miesiące potrzebuje 12-13 godzin na dzienną aktywność (w tym drzemki). Kiedy dziecko zaczyna dzień zbyt późno, jego organizm nie ma szansy zbudować w ciągu dnia właściwego zmęczenia na noc. Maluszek zaśnie wieczorem pod wpływem pracy zegara wewnętrznego, ale będzie miał trudność w utrzymaniu snu w nocy.

Pomocne rozwiązania:

Dla dobrego snu bardzo ważny jest rytm naszego funkcjonowania - wszystkie małe dzieci od strony chronobiologii snu, są skowronkami. Oznacza to, że po 3-4.mż potrzebują dość wcześnie rozpoczynać dzień (6:00-7:00) i dość wcześnie kończyć go (przed 21:00 - pora zasypiania na noc wiąże się z wiekiem dziecka i liczbą drzemek, z których wciąż korzysta). Dlatego tak ważne jest trzymanie się stałej pory porannej pobudki - nie późniejszej niż o 7:15/30. Jeśli Wasz maluszek obecnie rozpoczyna dzień znacznie później, proponuję co 2-3 dni budzić go o 15 minut wcześniej. Następnie korzystać z proponowanego planu dnia odpowiedniego do jego wieku! Linki do planów dnia znajdziecie powyżej.

W przypadku pobudki w pierwszej godzinie od zaśnięcia, od razu zareagujcie i pomóżcie Waszemu maluszkowi powrócić do snu (jw. - najlepiej unikając dodatkowego karmienia).

Niekorzystne senne asocjacje, czyli niesamodzielne zasypianie maluszka

Kluczowe dla dobrego snu dziecka jest jego rozwiązanie na zasypianie - to ono warunkuje jakość jego nocnego odpoczynku. Im bardziej samodzielne zasypianie, tym większa szansa na spokojny sen dziecka w nocy, ponieważ umiejętność samodzielnego zasypiania umożliwia mu płynne przechodzenie przez cykle snu. Im mniej samodzielne zasypianie, tym więcej trudnych pobudek i tym większe niewyspanie dziecka, czyli przemęczenie… W takiej sytuacji pojawia się „błędne koło niewyspania”: im gorzej śpi dziecko - tym bardziej jest zmęczone, a im bardziej jest zmęczone - tym gorzej śpi.

Jeśli sen Waszego maluszka zależy w znacznym stopniu od Waszej dostępności i/lub konkretnych czynności, jakie wykonujecie (karmienie/kołysanie/obecność przy zasypianiu w dużym łóżku), nie będzie płynny, spokojny. O wpływie niekorzystnych sennych asocjacji na sen dziecka piszę szczegółowo TUTAJ.

Pomocne rozwiązania:

W przypadku pobudki w pierwszej godzinie od zaśnięcia, od razu zareagujcie i pomóżcie Waszemu maluszkowi powrócić do snu (jw. - najlepiej unikając dodatkowego karmienia). Jednocześnie rozważcie naukę samodzielnego zasypiania, która w proponowanym przeze mnie schemacie zakłada:

• po pierwsze - wdrożenie/wzmocnienie zasad prawidłowej higieny snu dziecka (od nich zaczynamy wszelkie zmiany!), opisuję je szczegółowo TUTAJ
• po drugie - kiedy zakończycie etap przygotowań do nauki samodzielnego zasypiania, będziecie gotowi na wprowadzenie ostatniej zmiany, czyli zmiany rozwiązania na zasypianie u Waszego dziecka

Nauka samodzielnego zasypiania to proces stopniowych zmian wokół nawyków okołosennych dziecka - odchodząc od zależności jego snu od Waszej dostępności, uczycie je coraz bardziej samodzielnego zasypiania przy Waszym ogromnym wsparciu. Jako Certyfikowana Konsultantka ds. Snu Dziecka oraz terapeutka poznawczo-behawioralna bezsenności u osób dorosłych (CBT-I) proponuję Wam rozwiązania zgodne ze współczesną terapią snu oraz wiedzą o śnie maluszków. Polecam Program WYSPANA MAMA o nauce samodzielnego zasypiania dostępny TUTAJ.

Dla subskrybentów WYSPANEJ MAMY Online przygotowałam SPECJALNĄ OFERTĘ na zakup Programu WYSPANA MAMA

-25 zł

Skorzystaj z kodu rabatowego: sekrety25

159 zł      134 zł